ELEISAUN PREZIDENSIAL SEI IHA SEGUNDU RONDE, LUGU NO KALOHAN BELE KOMPETE HO LU-OLO

 

Hafoin lider karismatiku Kay Rala Xanana Gusmão atual Prezidenti partidu CNRT, deklara fo apoia ba nia alin Francisco Guterres “Lu-Olo” nudar kandidatu Prezidenti Republika period 2017-2022, mosu espetativa katak, atual Prezidenti FRETILIN, Franicsco Guterres “Lu-Olo” maka iha posivel boot atu sai ema numeru um iha republika ida ne’e. Maibe, Cesar Vital Moreira, nudar Sekretariu Jeral partidu FRENTI-MUDANÇA (P-FM) duvidas tanba poder la’os iha ema ida ou partidu ida nia liman, mas iha povu nia liman. Tanba ne’e, la garante katak, Lu-Olo sei manan maioria iha elisaun primeira ronde no sei akontese duni segundu ronde.

“Mesmu maun Xanana apoia Lu-Olo, mas hau haree la fasil ba Lu-Olo atu manan kedas iha primeira ronde, tanba povu ida ne’e ho nia esperensia tinan 16 ukun an, hatene momos saida maka sira sei halo  no se maka sira sei hili,” hateten Cesar Moreira, hodi reponde JNDiario iha Dili, Kinta (23/2/2017).

Cesar Moreira aprofunda katak, mesmu autor ba ukun an sira ne’e hamutuk, maibe povu rasik iha nia desizaun, tanba iha buat rua maka importante ba figura principal Prenzidenti Republika nian, maka ida, ema ne’e tenki  vizaun atu kria relasaun diak ho nasaun seluk no seluk fali maka figura ne’e iha konhesimentu boot no maduru atu haree situasaun nasional ho regional nian.

Cesar Moreira dehan, Prezidenti Republika foun mos iha dever hanesan estadu atu servisu hamutuk ho Governu no orgaun soberanu sira seluk atu tulun malu asegura linha prinsipais ba dezenvolvimentu  no estabilidade nasional.

Cesar Moreira haree katak, kandidatu Prezidenti Republika nain 8 ne’e iha hotu oportunidade, maibe sei tama iha segunda ronde, ne’ebe potensia boot maka Lu-Olo bele tama entre Antonio Conçeição “Kalohan” ou Jose Luis Guterres “Lugu”.

Iha eleisaun Prezidensial ne’ebe sei akontese iha 20 Marsu mai ne’e, kandidatu nain 8 maka hetan ona legitimidade husi Tribunal Rekursu atu kompete, kompostu husi Antonio Maher Lopez “Fatuk Mutin (1), nudar kandidatu independenti, Franicisco Guterres “Lu-Olo” (2) nudar kandidatu husi partidu FRETILIN, Amorin Viera (3), kandidatu independenti, Jose Neves “Samala-rua” (4), kandidatu independenti, Jose Luis Guterres “Lugu”, (5) kandidatu independenti atual prezidenti partidu FRENTI-MUDANÇA, Angela Freitas (6), kandidatu independenti, Luis Tilman “Mauhunu” (7) nudar kandidatu independenti ho Antonio da Conçeição “Kalohan” (8) kandidatu husi Partidu Demokratiku (PD).

Cesar Moreira observa katak, kandidatu nain 8 ne’e iha ona preparasaun ne’ebe mutua no maduru atu compete iha eleisaun no sira ida-idak iha espetativa atu bele mos tama iha eleisaun segunda ronde.

Cesar hatutan, eleisaun prezidensial ne’e bele fo surpreza ba lider nasional sira ne’ebe oras ne’e halibur malu iha fatin ida deit. “Hakarak honestu karik, tuir lolos lider boot sira ne’e hola pozxisaun neutru hodi  fo liberdade no garantia demokrasia. Tanba ita hili ema ida la’os atu ba reprezenta partidu ida ou figura pesoal, maibe ita hakarak hili Prezidenti ne’ebe bele fo ekelibriu ba situasaun nasional no sai duni aman ba nasaun ida ne’e,”   afirma Cesar Moreira.

Cesar reafirma tan katak, lider sir abele halo bnuat hotu, maibe povu ida ne’e konhese  saida maka lider sira halo ona, tanba ne’e, situasuan eleisaun ikus nian bele mos sei akontese la hanesan lider sira nia espetativa.

“Hau fiar katak, sei iha segundu ronde, mesmu Lu-Olo mai husi partidu boot FRETILIN no hetan tan apoiu husi lider sentral Kayrala Xanana Gusmão. Basaa, kandidatu nain 8 ne’e sei fahe votus husi votantes 700.000-resin ne’e,” hateten Cesar Moreira.

Nia halo predisaun katak, votantes tradisional husi FRETILIN entre 150.000-200.000  no votus restu sei fahe ba kandidatu nain 7 seluk, tanba ne’e, la bele garante katak, eleisaun prezidensial ne’e Lu-Olo atu manan fasil iha primeira ronde.

Cesar haree katak, iha segunda ronde ne’e maka sei mosu eleisaun ida ne’e povu bele fo nia votus ho matoridade, tanba iha segundu ronde ne’e deside povu nia votus hakarak hili estabilidade ba rai ida ne’e ka hili instabilidade ba rai ida ne’e.

“Ita nia esperensia durante tinan 16 ukun an ne’e, it abele haree, tanba ne’e,  povu ne’e tenki matenek hola desizaun ba Prezidenti ida ne’ebe rai ida ne’e hakarak la’os partidu ou figura ida nia hakarak. Tanba ita mos haree katak, politika global ohin loron nian ho pozisaun Prezidenti foun Estadus Unidus nian ne’ebe esktrimu oituan tanba ne’e Timor oan tenki matenek atu akompanha situasaun global ne’e. se lae, estabilidade ho instabilidade bele mosu iha ita nia rai laran,” hateten Cesar Moreira.

Nudar lider politiku jerasaun foun, Cesar Moreira, husu ba lideransa antigun sira atu tetu situasaun hotu para la bele prezodika situasaun no la bele haki’ak Prezidenti Republika ba partidu A ou prezidenti ba figura A, maibe Prezidenti Republika ba povu Timor Leste.

 Ho apoia Xanana nian bele garante ona lori Lu-Olo ba tuur  iha Palacio Aitrak Laran, Cesar pesemista oituan, tanba tuir nia, Xanana ne’ebe ho idade tinan 70 la hanesan Xanana ne’ebe sei tinan 49 no la hanesan mos ho Xanana ne’ebe seidauk iha partidu ho Xanana ne’ebe iha ona partidu. Realidade maka CNRT la konsege hetan maioria absoluta iha eleisaun parlamentar iha tinan 2012.

Seluk fali mos, tuir Cesar Moreira, se povu Timor ne’e tau laran metin ba Xanana ho lider antigu sira seluk, maka partidu iha Timor kala bele mosu rua ou tolu deit, mas relaidade partidu barak mosu, tanba povu ida-idak iha duni nia desizaun rasik.

“Ita sei presiza duni ita nia lider antigun sira atu hamrik iha povu ida ne’e nia sorin para ajuda prosesu Estadu nian la’o diak liu,  mas la garante katak, povu hotu tau konfinasa tomak ba sira atu ukunv rohan laek,” hateten Cesar Moreira. mia  

Fontes : Jornal Nacional Diário